1/ Là tác giả đề nghị xét công nhận
sáng kiến: “Rèn viết
đúng, đẹp cho học sinh lớp 1”.
2/ Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ đầu tư
tạo ra sáng kiến.
3/ Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Phân môn Tập viết)
4/ Ngày sáng kiến được áp dụng lần
đầu hoặc áp dụng thử:
Ngày 25/03/2020.
5/ Mô tả bản chất của sáng kiến:
5.1.
Tính mới của
sáng kiến:
Đề tài đưa ra một số biện pháp rèn viết đúng phù hợp với từng đối tượng học
sinh của lớp nhằm giúp các em nhận ra sai sót và sửa chữa. Phối kết hợp nhịp
nhàng với các thành phần giáo dục trong và ngoài nhà trường, nâng cao ý thức
viết đúng, từng bước cải thiện chất lượng viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1.
Sáng kiến còn cho thấy việc rèn viết đúng cho học sinh lớp 1 phải thực hiện thường xuyên, liên tục. Giáo viên và học sinh kết hợp chặt chẽ, nhịp nhàng trở nên quen thuộc, thuần thục trong suốt quá trình dạy - học.
5.2. Nội dung sáng kiến:
5.2.1. Lí do chọn đề tài:
Từ xưa đến nay, chúng ta
thường nghe câu nói: nét chữ thể hiện tính cách của con người. Chữ đều đặn, rõ
ràng, đúng và sạch đẹp thể hiện đức tính cẩn thận của con người, và còn thể
hiện tính kiên trì, bền bỉ, óc thẩm mĩ của con người.
Tập viết là một trong những
phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng. Vì
thế, đi học lớp 1 là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời của trẻ. Năm đầu tiên
cắp sách đến trường, trẻ vô cùng bỡ ngỡ với việc chuyển hoạt động chủ đạo từ
vui chơi sang học tập: học làm toán, học đọc, học viết, …Bởi vậy vấn đề rèn
luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học là vô cùng quan trọng và cấp thiết, đặc
biệt là đối với học sinh lớp 1.
Xuất
phát từ tầm quan trọng của chữ viết trong trường tiểu học nói trên và thực
trạng chữ viết của học sinh lớp tôi đang dạy, tôi quyết định chọn đề tài “Rèn viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1”.
5.2.2. Phân tích thực trạng,
nguyên nhân:
a. Thực trạng:
- Chữ viết chưa đúng cỡ chữ độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, dừng bút chưa đúng.
- Chữ viết chưa liền mạch.
- Dấu thanh, dấu phụ ghi chưa đúng vị trí đa số viết dấu quá to, dấu đặt xa
chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đặt đúng chữ ghi âm chính.
- Chữ viết xấu, các nét nghiêng ngả, méo, khoảng cách các chữ không đều.
- Tư thế ngồi, cách cầm bút sai, đa số các em ngồi cúi mặt với vở, người cong
vẹo, vai thấp vai cao, rất nhiều em cầm bút bằng 4 ngón tay, có em cầm cả 5
ngón tay, thậm chí cầm 3 ngón tay nhưng chưa chụm cả 3 ngón tay vào giữ bút,
cán bút vuông góc với mặt vở, có em cầm bút ngả về phía trước.
b.
Nguyên nhân:
-
Do học sinh chưa nắm các nét cơ bản và cấu tạo các chữ ghi âm, vần,
tiếng, dấu thanh; chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình nối các nét
trong chữ cái, nối các chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao,
độ rộng, các nét chữ rời rạc, không đều.
- Do
nhận thức hạn chế của đa số các bậc phụ huynh học sinh về mẫu chữ và tầm quan
trọng của môn Tập viết, sự thiếu quan tâm kèm cặp các em trong thời gian học ở
nhà cũng như chuẩn bị dụng cụ học tập cho các em.
-
Do học sinh chưa được hướng dẫn, uốn nắn một cách tỉ mỉ, kịp thời
thường xuyên từ việc cầm bút, ngồi viết và cách viết theo đúng quy định ngay từ
khi các em mới bắt đầu đi học.
-
Do tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1, các em chóng nhớ nhưng lại mau quên,
các em còn phải chuyển từ hoạt động chính là vui chơi sang hoạt động chính là
học tập nên các em nhanh chán, không luyện tập theo đúng yêu cầu của giáo viên.
Tốc độ viết nhanh, viết ngoáy cũng là nguyên nhân các em viết xấu, viết sai.
Từ những nguyên nhân trên, tôi nghĩ nó đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng
dạy – học tập viết cho học sinh lớp 1. Trên cơ sở đó tôi đã nghiên cứu đưa ra
biện pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy tại lớp của mình.
5.2.3. Giải pháp thực hiện:
a. Nắm chắc kiến thức, viết tốt mẫu chữ quy định:
Muốn viết chữ đúng mẫu, đẹp. Giáo viên phải nắm
được những yêu cầu cơ bản của môn Tập viết.
Trước hết, giáo viên phải giúp học sinh nắm chắc cấu tạo, quy trình chữ viết
theo đúng mẫu chữ viết trong trường Tiểu học.
Cụ
thể:
* Về mẫu chữ:
- Mẫu chữ cái viết thường:
+ Các chữ cái được viết với độ cao 2 ô li rưỡi: b, l, h, k, g, y.
+ Các chữ cái được viết với độ cao 2 ô li: d, đ, q, p.
+ Các chữ cái được viết với độ
cao 1 ô li rưỡi: t.
+ Các chữ cái được viết với độ
cao 1,25 ô li: r, s.
+ Các chữ cái còn lại được viết với độ cao 1 ô li: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c, e,
ê, n, m.
+ Các dấu thanh được viết trong phạm vi nửa ô li.
- Mẫu chữ cái viết hoa:
+ Các chữ cái được viết với độ
cao 2 ô li rưỡi, riêng hai chữ cái được viết với
độ cao 4 ô li là: Y, G.
*
Mẫu chữ số: Tất cả các chữ số được viết với
độ cao 2 ô li.
b.
Cách cầm bút và tư thế ngồi viết đúng:
Để học
sinh có thể tránh được bệnh cong vẹo cột sống, bệnh cận thị thì giáo viên phải
luyện cho học sinh có một tư thế ngồi thật đúng, thật thoải mái. Vào đầu tiết tập viết, tôi đều nhắc học sinh ngồi đúng tư thế, lưng
thẳng, ngực không áp vào bàn, hai chân đặt song song vuông góc với mặt đất, tay
phải cầm bút, tay trái giữ mép vở, vai ngang bằng, đầu hơi cúi để cách mắt với
vở khoảng 25 – 30 cm. Cách cầm bút tôi cũng
làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ: Ngón cái và ngón trỏ đặt ở phía trên, ngón giữa đặt
ở phía dưới đỡ đầu bút. Khi học sinh đã nắm được các cách cầm bút, cách ngồi. Trước lúc viết tôi thường
cho học sinh nhắc lại: “Tay phải cầm bút bằng 3 ngón
tay, tay trái giữ mép vở, lưng thẳng, đầu hơi cúi, ngực không tì vào bàn”.
Trong quá trình học sinh viết rất hay quên, thay đổi tư thế ngồi đúng, lúc đó
tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em. Lặp đi lặp lại nhiều lần, các em
cũng dần dần ngồi đúng, cầm bút đúng.
c.
Kỹ thuật viết đúng:
Vậy để
việc rèn chữ viết đúng của từng học sinh lớp 1 có hiệu quả, trước tiên cần xây
dựng được nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng. Đó là cơ sở để viết chữ đẹp và cũng
chính là yếu tố có tính quyết định việc rèn chữ viết đẹp của các em trong quá
trình học tập.
Ngay từ đầu, giáo viên hướng dẫn cho
học sinh nắm chắc, viết tốt các nét cơ bản của chữ viết về tên gọi, điểm đặt
bút, điểm dừng bút.
Học sinh nắm chắc cách viết các
nét sẽ nắm được cấu tạo của từng chữ cái và việc nối chữ cái thành chữ sẽ dễ
dàng hơn.
Để học sinh viết không bị rời
rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nối nét, nối chữ nhất là chỗ rê bút, lia
bút, nhắc các em viết liền mạch đến đâu mới được nhấc bút. Ở phần đầu học chữ
ghi âm, học âm nào học sinh nắm chắc độ cao, độ rộng, từng nét, từng chữ. Khi
dạy sang phần vần tuy không cần hướng dẫn quy trình viết từng chữ, song tôi vẫn
thường xuyên cho học sinh nhắc lại độ cao các chữ cái, những chữ cái nào có độ
cao bằng nhau khoảng cách giữa các chữ cái trong một chữ, giữa chữ với chữ.
d.
Khắc sâu những chi tiết học sinh thường gặp khó khăn:
Đó là, giáo viên cần nhấn mạnh chỗ ghi dấu
thanh với vần, từng loại vần, cái khó với học sinh là không biết ghi dấu thanh
ở vị trí nào nhất là những chữ có từ 2, 3 chữ cái trở lên. Khi dạy mỗi vần mới,
cuối cùng tôi đều cho học sinh nhận xét chốt lại những chữ ghi vần đó thì viết
dấu thanh ở chữ cái ghi âm gì. Các em luôn ghi nhớ đặt dấu ngay trên đầu hoặc
dưới âm chính của chữ. Ví dụ: Khoảng,
loại, bước, lửa, quý, miệng… Đặc biệt
ở bài ôn tập mỗi loại vần tôi đều khắc sâu vị trí ghi dấu thanh. Với chữ có dấu
phụ là dấu mũ như ô, ơ, ê thì thanh sắc, huyền, hỏi phải ghi ở bên phải dấu mũ
còn thanh ngã thì ghi ở giữa, phía trên của dấu mũ, các dấu thanh phải ngay
ngắn, cân đối nằm đúng dòng li quy định và không được chạm vào chữ cái hay dấu
phụ.
e.
Xây dựng phương pháp dạy học cụ thể cho mỗi tiết học tập viết:
Với mỗi
giờ Tập viết, tôi đều thực hiện đầy đủ các bước hướng dẫn học sinh quan sát,
nhận xét; giáo viên viết mẫu; học sinh viết tập viết bảng con, bảng lớp; hướng
dẫn học sinh viết vào vở đến bước nhận xét và sửa lỗi.
Khi
hướng dẫn học sinh thực hành luyện viết, tôi luôn quan tâm theo dõi hoạt động
viết chữ của học sinh để kịp thời nhắc nhở và uốn nắn, giúp đỡ để học sinh viết
đúng hoặc biểu dương những học sinh viết đẹp. Giúp học sinh thấy rõ thành công
hay hạn chế trong bài tập viết của các em. Trong quá trình dạy viết, tôi còn để
học sinh tự nhận xét chữ viết, tự sửa chữa cho nhau khi cần thiết. Những em
viết yếu, ngoài sự kèm cặp của cô giáo còn được sự giúp đỡ của các bạn trong
nhóm, trong lớp.
Tốc độ viết cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất
lượng chữ viết. Thời gian đầu tôi cho các em viết chậm. Khi viết đúng, đẹp tôi
mới cho tăng dần tốc độ viết. Tạo cho các em thói quen khi viết xong mỗi chữ,
mỗi từ phải nhẩm lại kiểm tra độ chính xác.
Một
phương pháp không thể thiếu khi rèn chữ viết là phương pháp luyện tập, mỗi học
sinh ngoài vở tập viết bắt buộc ra tôi còn cho các em chuẩn bị 2 loại vở nữa là
vở ô li và vở thực hành luyện viết để hướng dẫn tập viết ở nhà. Mỗi loại vở tôi
đều thường xuyên nhận xét sửa lỗi, nêu
cái được và chưa được cho từng em. Việc luyện viết theo nhóm nét tôi thấy rất
hiệu quả để các em viết đúng, nắm chắc mẫu chữ. Tôi chia chữ viết thành các
nhóm để rèn luyện như sau:
-
Nhóm nét cong gồm các chữ: o, ô, ơ, c, x.
-
Nhóm nét móc gồm các chữ: m, n, u, ư, I, t, v.
-
Nhóm nét khuyết gồm các chữ: b, l, h, k, g, y.
-
Nhóm nét thắt gồm các chữ: r, s, e, ê.
-
Nhóm nét cong và nét móc gồm: a, ă, â, d, đ.
-
Nhóm nét cong và nét sổ
gồm : p, q.
Khi dạy
học sinh cỡ chữ nhỏ tôi cũng thường xuyên luyện theo cách đó giúp các em nhớ
lâu viết đều nét, đúng độ cao các chữ cái.
Ngoài
việc rèn cho học sinh viết đúng, đẹp, giáo viên còn phải luyện cho các em biết
viết chữ nét thanh, nét đậm. Muốn vậy, đầu tiên giáo viên cho học sinh viết chữ
theo kiểu chữ đứng nét đều rồi tăng dần đến luyện cách viết chữ theo kiểu
nghiêng nét thanh, nét đậm. Đồng thời giáo viên phải hướng dẫn học sinh mua bút
mài (nét thanh, nét đậm) của các cơ sở tin cậy.
f.
Phối kết hợp với cha mẹ học sinh
Để dạy – học tập viết đúng cho
học sinh thành công phải có sự hướng dẫn tỉ mỉ, từng li từng tí của giáo viên.
Mặt khác, giáo viên còn phải hiểu tâm lý lứa tuổi học sinh. Không nên cho các
em ngồi viết liền trong một thời gian dài dễ gây mỏi tay và chán. Cần thường
xuyên tổ chức các trò chơi thi viết chữ đẹp trong mỗi tiết học. Tổ chức thi “Giữ
vở sạch – viết chữ đẹp” trong từng tháng. Động viên khen ngợi kịp thời
những tổ hay cá nhân thực hiện tốt.
Ngoài ra, việc rèn viết đúng cho
học sinh lớp 1 không thể thiếu sự quan tâm, kèm cặp sát sao của phụ huynh. Tôi
thường xuyên phối hợp với phụ huynh học sinh của lớp để giúp đỡ các em. Ngay từ
buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã bàn bạc, thống nhất về sự chuẩn bị và cách
dạy các em. Tôi in mẫu chữ viết hiện hành trong trường Tiểu học cho từng phụ
huynh nắm để rèn viết đúng cho học sinh khi ở nhà, giúp nâng cao dần chất lượng
chữ viết.
5.3.
Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Đề tài này đã áp dụng rộng rãi trong toàn trường và đạt
hiệu quả cao và có thể nhân rộng trong toàn thị xã.
6.
Những thông tin cần được bảo mật: Không có
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Trong quá trình áp dụng sáng kiến “Rèn viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1”. Giáo
viên cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Phòng học
đủ ánh sáng.
- Bảng lớp đẹp, chất lượng, có kẻ các dòng li phóng to như vở tập viết để viết mẫu
và hướng dẫn viết vở.
- Bàn
ghế học sinh: rộng rãi, đủ khoảng cách 2 học sinh ngồi 1 bàn.
- Học
sinh có bảng kẻ ô vuông 1 mặt, ô li 1 mặt. Sử dụng phấn không bụi, mềm, bút
viết mực tím có nét thanh, nét đậm.
- Vở
luyện viết chữ đẹp.
- Mẫu
chữ cái trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành.
- Bộ
chữ rời viết thường và bộ chữ viết hoa.
8.
Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến:
a.
Kết quả.
Với các biện pháp nêu trên, tôi đã thực hiện và trong
quá trình giảng dạy tôi thấy chất lượng Tập viết lớp tôi được nâng lên rõ rệt: không còn học sinh viết sai độ cao các chữ, sai vị
trí dấu thanh, sai khoảng cách giữa các con chữ.
Đề tài giúp các em nhận ra sai sót và sửa chữa. Phối kết hợp nhịp nhàng với
các thành phần giáo dục trong và ngoài nhà trường, nâng cao ý thức viết đúng,
cải thiện chất lượng viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1.
* Kết
quả xếp loại chữ đẹp của lớp tôi
trong năm học 2019 – 2020 và học kỳ I
vừa qua như sau:
|
Tổng số học sinh |
Viết chưa đúng |
Viết đúng |
Viết đúng đẹp |
||||
|
TS |
% |
TS |
% |
TS |
% |
||
|
Cuối học
kì II năm học 2019 - 2020 |
40 |
1 |
2,5 |
27 |
67,5 |
12 |
30 |
|
Đầu năm
học 2020 - 2021 |
34 |
6 |
17,6 |
21 |
61,8 |
7 |
20,6 |
|
Cuối học
kì I năm học 2020 - 2021 |
34 |
2 |
5,9 |
22 |
64,7 |
10 |
29,4 |
b. Bài học.
Với
những thành công trên tôi rút ra được một số kinh nghiệm cho bản thân:
- Giáo
viên cần có sự dạy dỗ kiên trì, tỉ mỉ, nhiệt tình,
sâu sát học sinh.
- Giáo
viên phải tự rèn chữ, viết chữ mẫu mực khi viết lời phê ở vở học sinh khi chấm
bài, viết trên bảng lớp.
-
Giáo viên lập kế hoạch khảo sát trên thực tế đưa ra danh sách luyện viết chữ
cho từng giờ luyện viết chấm vở chữ theo tháng cho học sinh.
-
Giáo viên cần chủ động tập trung xây dựng kế hoạch
cũng như biện pháp rèn chữ viết đúng ngay từ đầu
năm học cho phù hợp với lứa tuổi, đối tượng học sinh để các em
tiếp thu được một cách vững chắc.
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/