1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: cấp trường năm học 2020
- 2021
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: “Tích hợp TNST để hướng dẫn học sinh vận
dụng bài 15: Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí của công dân - môn GDCD 9”
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Giáo dục công dân)
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 10/1/2020
5. Mô tả bản chất của sáng kiến:
5.1. Tính mới của sáng kiến:
Chúng
ta đều biết môn học Giáo dục công dân (GDCD) trong chương trình giáo dục phổ
thông đóng vai trò to lớn trong việc giáo dục đạo đức, giáo dục học sinh về ý
thức và hành vi, góp phần trang bị cho học sinh kỹ năng sống, rèn luyện ý thức
sống của người công dân, góp phần hình thành và phát triển ở các em những phẩm
chất và năng lực cần thiết của công dân trong một xã hội dân chủ, công bằng,
văn minh. Ngoài những tiết học chính khoá thì hoạt động khác cũng giúp học sinh
khác ghi kiến thức và kĩ năng được tốt hơn vận dụng vào thực tiễn được thiết
thực hơn.
Nhờ
vậy, bài giảng của giáo viên và bài học của học sinh sẽ đạt hiệu quả hơn. Trước
đây khi phương pháp dạy học này chưa được áp dụng phổ biến. Để hệ thống, củng
cố kiến thức đã học (kiểm tra bài cũ) hoặc vừa mới học (sau mỗi tiết học) theo
yêu cầu của giáo viên thì học sinh trả lời một cách máy móc theo những gì mình
đã thuộc, đã nắm như một con vẹt. Thậm chí các em học bài rất thuộc, trả lời
rất trôi chảy nhưng các em cũng rất nhanh quên. Bởi các em chưa biết cách hệ
thống kiến thức để nắm bài nhanh và nhớ lâu bằng vận dụng vào thực tiễn Nhưng khi đưa hoạt động trải nghiệm sau quá
trình học bài mới đã phát huy được ở học sinh sự hứng thú, chủ động, rèn luyện
tư duy lôgic. Giúp các em sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian để học bài, ôn bài,
tìm từ khóa và dễ dàng nhận biết các từ khóa thiết yếu. Học sinh dễ dàng nắm được
kiến thức trọng tâm của bài. Các em còn nhớ nội dung bài học được lâu hơn và
kích thích khả năng sáng tạo đa sắc, đa chiều hơn. Kích thích khả năng khám phá
tri thức nhờ đó làm tăng thêm tinh thần hiếu học. Mặt khác nhờ liên tục vận
dụng mọi kĩ năng mà học sinh ngày càng linh hoạt tiếp nhận hiệu quả kiến thức
và tự tin vào khả năng sáng tạo của mình hơn. Bên cạnh đó phát huy khả năng
sáng tạo của học sinh. Do trong quá trình trải nghiệm phát huy tối đa khả năng
sáng tạo của mỗi học sinh đồng thời kết hợp sức mạnh của các cá nhân thành sức
mạnh tập thể để có thể giải quyết được các vấn đề một cách hiệu quả hoàn thiện
hơn.
5.2. Nội
dung sáng kiến:
5.2.1.
Thực trạng
Tuy nhiên trong thực tế
thực trạng giảng dạy bộ môn GDCD nói riêng và giáo dục đạo đức cho học sinh tại
các trường học trong hệ thống giáo dục quốc dân cấp THCS cũng còn tồn tại những
bất cập nhất định.
+ Một số giáo viên dạy học lệ thuộc vào sách giáo
khoa và sách giáo viên còn phổ biến. Việc rèn luyện kĩ năng và giáo dục thái độ
và hành vi của học sinh trong dạy học môn Giáo dục công dân thực hiện đạt hiệu
quả chưa cao.
+ Nhiều phụ huynh và học sinh chưa thực sự quan tâm đến môn GDCD, vẫn còn coi
đó là môn phụ, là môn học không có trong các kỳ thi quan trọng như thi tốt nghiệp
hay thi đại học nên học sinh thường học chỉ để có đủ điểm, bỏ qua vấn đề suy
ngẫm, tìm hiểu thêm kiến thức đằng sau mỗi bài học, thậm chí là học qua loa,
học cho xong.
Ở trường THCS Th- THCS Thanh Lương cũng
vậy, dù nhà trường nói chung- giáo viên GDCD nói riêng đã có nhiều nỗ lực và cố
gắng trong đổi mới phương pháp giảng dạy nhưng đôi khi vẫn còn “bó khung”
trong khuôn khổ của lớp học, giờ dạy nặng tính lý thuyết, khô khan, khó hiểu,
khó thuộc, khó vận dụng…mặc dù đã có những tư liệu, trích đoạn “người thật việc
thật”,… nhưng sức thuyết phục, độ cảm xúc của bài dạy chưa cao. Hơn nữa thời
lượng dành cho môn GDCD chỉ có 1 tiết/ tuần mà lượng kiến thức thì khá nhiều,
không chỉ riêng nội dung chính thức mà nhiều nội dung giáo dục khác nhau cũng
được môn GDCD “tích hợp” nên việc dạy học mang nặng tính khái quát, giáo
viên không có nhiều thời gian giảng dạy cặn kẽ cho học sinh những nội dung, vấn
đề nào đó mà học sinh có nhu cầu tìm hiểu sâu hơn….….điều này tôi thường nhận
thấy rõ hơn khi dạy các em học bài 15: Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí
của công dân – GDCD9.
+ Với 2 tiết
bài 15 – GDCD9 yêu cầu cần truyền đạt mục tiêu, kiến thức, kĩ năng đến học sinh
yêu cầu tương đối dài, khô khan, trừu tượng: qua bài các em cần hiểu khái niệm
vi phạm pháp luật, trách nhiệm pháp lí, phân loại được các loại vi phạm pháp
luật gắn với trách nhiệm pháp lí, ngoài ra các em cũng cần phải tìm hiểu thêm
rất là nhiều kiến thức pháp luật liên quan tới độ tuổi, hành vi, lĩnh vực….
phạm tội khác nhau, trong những năm tôi được phân công dạy khối 9 cứ tới bài
này dù bản thân đã cố gắng chuẩn bị kĩ bài giảng nhưng cũng chỉ truyền đạt hết
các kiến thức cơ bản của bài, việc rèn kĩ năng vận dụng những điều đã học vào
thực tế ở học sinh còn thực hiện chưa được tốt, đặc biệt sau khi kết thúc tiết
học tôi vẫn thấy học sinh có cảm giác tiết học nặng nề, khó hiểu, khi tôi hỏi
lại kiến thức một vài em thì các em trả lời một cách mơ hồ không có tính xác
thực.
+ Hơn thế nữa
trong cuốn SGK TNST lại không có tiết tổ
chức TNST bài này cho học sinh nên các em lại càng dễ nhanh quên kiến thức dẫn
đến dù đã được học nhưng khi vận dụng trong cuộc sống thì mang lại hiệu quả
không cao.
+ Những nội dung đã
cải tiến sáng tạo để khắc phục những nhược điểm của giải pháp đã biết:
Từ những khó khăn, hạn
chế trên nó đã phần nào ảnh hưởng tới tâm lí học sinh khi học môn GDCD, tới
chất lượng bộ môn và công tác giảng dạy của mình nên tôi mạnh dạn đưa ra giải
pháp: “ Tích hợp TNST để hướng dẫn học sinh vận dụng bài 15: vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp
lí của công dân - môn GDCD9 vào thực tế cuộc sống đạt hiệu quả cao”
tiết TNST này sẽ được tôi xin phép nhà trường tổ chức cho các em học sinh khối
9 vào cuối tuần thứ 2 sau khi học xong bài 15 qua các bước sau. (Có hướng dẫn
và phân công cụ thể cuối tiết học ở mỗi lớp.)
Bước 1: Chuẩn bị.
1. Thi tìm hiểu pháp luật
Tôi phân học
sinh khối 9 thành 4 nhóm yêu cầu các nhóm về nhà chuẩn bị kĩ kiến thức đã học ở
bài 15, tìm hiểu kiến thức về luật ATGT, luật phòng chống bạo lực học đường,
luật phòng chống ma túy….tiết TNST hôm sau mỗi em mang theo bảng, phấn để tham
gia phần thi tìm hiểu pháp luật.
2. Xây dựng tình huống
Nhóm trưởng 4
nhóm chịu trách nhiệm phân công người viết kịch bản đưa giáo viên duyệt sau đó
phân vai, tổ chức cho các bạn luyện tập có hiệu quả.
Nhóm 1: Tình
huống về vi phạm ATGT
Nhóm 2: Tình
huống về phá hủy môi trường
Nhóm 3: Tình
huống về bạo lực học đường
Nhóm 4: Tình
huống về buôn bán ma túy
3. Tập xử lí tình huống.
Nhóm trưởng phân công ở nhóm mình 3 bạn sẽ
tham gia “phiên tòa giả định” để xét xử những hành vi phạm tội ở tình huống của
nhóm khác, giáo viên sẽ giao nhiệm vụ ngay khi các bạn diễn tình huống xong ở
phần 2, mỗi phiên tòa khi biết mình tình huống mà nhóm mình xét xử có quyền hội
ý, thảo luận trước 5 phút trước.
Bước 2: Các hoạt động TNST
+ Hoạt động 1: Thi tìm hiểu pháp luật
Tôi sẽ đọc 4
nhóm tất cả 10 câu hỏi có nội dung liên quan đến pháp luật mà tôi đã hướng dẫn
các em ở buổi trước, các nhóm lắng nghe và trả lời từng câu, bạn nào trả lời
đúng thì thi tiếp, trả lời sai thì đi ra ngoài cứ như vậy nhóm nào trả lời được
tới câu cuối cùng sẽ chiến thắng ở phần thi này, sau đó giáo viên phát thưởng
cho các em.
Ví dụ1: Khi
tham gia giao thông chưa đủ tuổi hoặc vượt đèn đỏ thì sẽ bị xử phạt như thế
nào.
2. Theo em độ
tuổi nào phải chịu trách nhiệm hình sự.
3. A rất ghét
B và có ý định đánh B một trận thật đau cho bõ ghét, theo em A có vi phạm pháp
luật không?
4. Em hiểu gì
về người có năng lực hành vi dân sự và người mất năng lực hành vi dân sự….
Học sinh tham
gia thi tìm hiểu pháp luật.
+ Hoạt động 2: Diễn phân vai theo tình huống đã
xây dựng trước.
Nhóm 1: Tình
huống về vi phạm ATGT
Nhóm 2: Tình
huống về phá hủy môi trường
Nhóm 3: Tình
huống về bạo lực học đường
Nhóm 4: Tình
huống về buôn bán ma túy
Một số hình ảnh học sinh diễn vân vai.
+ Hoạt động 3: Đóng vai “Phiên tòa giả định”
Ở hoạt động này các nhóm (gồm
3 người) lần lượt lên thực hiện nhiệm vụ của “phiên tòa giả định” lần lượt tiến
hành xét xử hành vi phạm tội trong tình huống của nhóm mà mình được phân công
theo quy định của đạo đức, pháp luật (sau 5 phút hội ý), những bạn vi phạm ở
nhóm khác có thể phản biện cho mình trong quá trình xét xử nhưng phải đúng với
quy định của pháp luật…
Nhóm 1: Xét
xử tình huống về buôn bán ma túy của nhóm 4
Nhóm 2: Xét xử tình huống về bạo lực học đường
của nhóm 3
Nhóm
3: Xét xử tình huống về vi phạm ATGT của nhóm 1
Nhóm 4: Xét xử tình huống về phá hủy môi
trường của nhóm 2
Phiên
tòa giả định
Sau mỗi phiên tòa xét xử, tôi tổ chức học học sinh còn lại
nhận xét, đánh giá và đưa ra cách xét xử khác (nếu có) khuyến khích tất cả học
sinh có mặt đều tham gia bằng nhiều hình thức khác nhau. Sau đó chốt lại chọn
ra những “phiên tòa giả định” xử lí đúng quy định, hiệu quả, hợp tình hợp lí và
tuyên dương các em trước tập thể.
5.3 Khả năng áp dụng của sáng kiến: Giải pháp nêu trên đã
được áp dụng tại Trường TH -THCS Thanh Lương với sự tham gia của hơn 185 lượt học sinh khối 9.
Kết quả cho thấy qua tiết TNST này tất cả học sinh rất hứng thú,
tích cực và có trách nhiệm với nhiệm vụ được giao, đa số các em đã tham gia một
cách hết mình, chuẩn bị bài rất tốt, khi lên thực hiện nhiệm vụ các em đều thể
hiện sự tự tin trước đám đông và điều quan trọng là đã xây dựng những tình
huống liên quan đến kiến thức pháp luật rất thực tế, biết đặt mình vào vị trí
là người xét xử (tòa án) có kiến thức pháp luật rộng, công minh, chính trực,
giúp mình và các bạn hiểu nhiều hơn về các loại vi phạm pháp luật và trách
nhiệm pháp lí cũng như các hành vi phạm tội và hình thứ xử lí theo
quy định của pháp luật
chứ không phải ngồi học vẹt nhưng khi cô hỏi thì lại trả lời mơ hồ vì không
hiểu ….
Thông qua
hoạt động này giúp học sinh có kiến thức pháp luật rộng, sâu hơn từ đó đã vận
dụng được những kiến thức – kĩ năng của pháp luật áp dụng vào thực tế cuộc
sống, giúp các em khắc sâu kiến thức bài học, rèn kĩ năng sống cho mình, hàng
ngày tuân thủ theo pháp luật đồng thời sẽ tuyên truyền đến bạn bè người thân
sống và làm việc theo pháp luật góp phần đảm bảo trật tự an ninh ở trường học
và ở địa phương.
Các em cũng ham tìm hiểu
pháp luật hơn ở những bài sau, luôn biết nêu cao tinh thần sống và làm việc
theo pháp luật ở trường, ở nhà như: thực hiện rất tốt luật bảo vệ môi trường,
không xả rác bừa bãi, đi xe đạp đúng độ tuổi và đúng quy định, không chạy xe
máy, không trộm cắp tài sản của người khác…giúp chất lượng bài học được nâng
cao rõ rệt.
- Sáng kiến này có khả
năng áp dụng đại trà cho học sinh khối 9 các trường THCS khác trên địa bàn tỉnh
Bình Phước.
6. Những
thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không.
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
+ Học sinh phải có tình
tự giác cao
+ GVCN cùng đôn đốc và
nhắc nhở học sinh theo kế hoạch giáo viên bộ môn đã triển khai.
+ Chi phí:
Không mất chi phí về kinh tế.
8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do
áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
* Với giải pháp đã áp dụng thu được kết quả rất tốt. Có thể nói rằng đây là một cách đổi mới phương pháp
dạy học tích hợp hoạt động trải nghiệm có chiều sâu, toàn diện và mang tính
thực tiễn. Từ cách học trên, tôi có thể giúp học sinh nhận thức rõ về pháp các
hành vi vi phạm pháp luật cũng như tính nghiêm minh, bình đẳng, thượng tôn của
pháp luật để từ đó điểu chỉnh được các hành vi của mình một cách chuẩn mực và
không để bản thân phải vi phạm pháp luật.
=> Đặc biệt giáo dục được học sinh tính tự giác tuân theo pháp luật, biết phê phán những trường hợp vi phạm, biết tuyên truyền người dân cùng thực thực...góp phần nâng cao chất lượng bộ môn và giúp cho trường học ngày càng có trật tự kỉ cương, văn minh hơn.
Nguồn: ST
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/